Σελίδες

12 Μαρτίου 2012

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής στην εφηβεία

 Με ποια πρόσωπα είναι δυνατό να εμφανιστεί η ΔΕΠ-Υ στην εφηβεία; 

Πρόσωπο-Άγχος
H Κατερίνα είναι 16 ετών. Έρχεται, αφού έχει ήδη επισκεφθεί δύο συναδέλφους ψυχολόγους. Βιώνει έντονο άγχος, θλίψη, αλλά και θυμό στη σχέση με την «κολλητή της». Η πρώτη συνάντηση είναι απίστευτα κουραστική, αφού μιλά ασταμάτητα, κλαίει, γελά, θυμώνει, κατηγορεί και κινείται αδιάκοπα.
Δεν ολοκληρώνει κανένα από τα θέματα τα οποία θέλει να κουβεντιάσει. Όταν λέω ότι η ώρα έχει περάσει και πρέπει να συνεχίσουμε στην επόμενή μας συνάντηση, κάνει ένα έντονο ξέσπασμα θυμού και με κατηγορεί για έλλειψη κατανόησης. Ποια είναι η πραγματική αιτία της συμπεριφοράς της Κατερίνας; 

Πρόσωπο-Αντικοινωνική Συμπεριφορά 
 Ο Άρης είναι σήμερα 25 χρονών. ‘Ηλθε κοντά μου στα 14 του χρόνια, βρίζοντας, κλωτσώντας, κάνοντας σκασιαρχείο, κτυπώντας τη μητέρα του, σπάζοντας αντικείμενα, λίγο πριν τον διώξουν από το τρίτο σχολείο. Μέχρι τα είκοσι του χρόνια που θα πάρει το απολυτήριο του έχει επισκεφθεί συνολικά 7 σχολεία. Είναι ο Άρης ένας παραπτωματικός έφηβος; 

Πρόσωπο-Εμμονές/Καταναγκασμοί
 Ο Τάσος χρειάζεται περίπου μία ώρα, για να μπορέσει να βγει από το δωμάτιό του. Πρέπει να είναι βέβαιος ότι τα παράθυρα, όλες οι πόρτες των ερμαριών, οι ηλεκτρικοί διακόπτες είναι κλειστά και πρέπει να επιβεβαιωθεί πολλές φορές για αυτό, ενώ πρέπει να ελέγξει το περιεχόμενο της βαλίτσας του πάμπολλες φορές, μήπως έχει ξεχάσει κάτι. Μετά πρέπει να πει τρεις φορές «όλα είναι εντάξει, μπορώ να βγώ» και τότε, αν όλα πάνε όπως τα έχει σκεφτεί, να βγει. Αν κάποιος τον διακόψει, τότε ξαναρχίζει από την αρχή. Ποια διάγνωση έχουμε κάνει για τον Τάσο;
Πρόσωπο-Τικ
Ο Κώστας είναι 15 χρόνων. Από τα έντεκα του υποφέρει από πολλαπλά κινητικά μυοσπάσματα (τικ) στο πρόσωπο. Κατά περιόδους παρουσιάζει φωνητικά όπως βηξίματα, φωνούλες. Από την αρχή της φοίτησής του στο γυμνάσιο, ενώ ήταν άριστος μαθητής του δημοτικού, οι βαθμοί του σημειώνουν σταθερή πτώση. Όλοι πιστεύουν ότι τα τικ του δημιουργούν συναισθηματικό πρόβλημα και τον εμποδίζουν στη μελέτη. Τι πραγματικά επηρεάζει τον Κώστα; 

Πρόσωπο-Μαθησιακή Αποτυχία
Η Μαρία είναι τώρα στην έκτη τάξη ιδιωτικού αγγλόφωνου σχολείου. Τα αποτελέσματα των εξετάσεών της το καλοκαίρι ήταν «καταστροφικά». Η Μαρία δεν έχει ποτέ δημιουργήσει πρόβλημα στους γονείς της ή στο σχολείο. Πολύ καλή μαθήτρια και ταλαντούχα στην τέχνη. Ήσυχη, χωρίς ιδιαίτερη συμμετοχή στην τάξη, με πολλές ώρες διάβασμα. Έχει αρκετούς φίλους, αφού προσαρμόζεται εύκολα, χωρίς να έχει μια σταθερή παρέα ή «κολλητή». Γενικά όλοι είναι έκπληκτοι με τα αποτελέσματά της. Τι συμβαίνει στη Μαρία; 

Το άγχος, η κατάθλιψη, η παραπτωματική συμπεριφορά, οι εμμονές, τα τίκ, η μαθησιακή αποτυχία είναι κάποια από τα πιθανά πρόσωπα με τα οποία μπορεί να παρουσιαστεί η ΔΕΠ-Υ στην εφηβεία.
Το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι η κλινική εικόνα, τα συμπτώματα δηλαδή με τα οποία έρχονται οι έφηβοι στους ειδικούς είναι συχνά τόσο δραματικά που μπορεί να τους ξεγελάσουν. Γι αυτό συχνά δεν τοποθετείται ποτέ η διάγνωση ΔΕΠ-Υ ή αυτό γίνεται με καθυστέρηση.

Υπάρχει η περίπτωση στην οποία ένας έφηβος με ΔΕΠ-Υ να παρουσιάζει περισσότερο από ένα πρόβλημα; Πολλές φορές όχι μόνο στους εφήβους, αλλά και στα παιδιά παρουσιάζεται αυτό το οποίο οι ειδικοί αποκαλούν συνοσηρότητα, δηλαδή η συνύπαρξη δύο ή και περισσοτέρων προβλημάτων/διαταραχών/ασθενειών. Ένας έφηβος μπορεί να έχει ΔΕΠ-Υ μαζί με δυσλεξία, μαζί με κατάθλιψη, με άγχος κ.ά. Η συνοσηρότητα συχνά ξεχνιέται ή/και δυσκολεύει τους ειδικούς στη διάγνωση.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι, όταν ένας έφηβος με ΔΕΠ-Υ δε διαγνωστεί;
Η μη διάγνωση της ΔΕΠ-Υ οδηγεί συχνά σε μαθησιακά προβλήματα, σχολική αποτυχία, άγχος, μελαγχολία, θυμό, παραπτωματική συμπεριφορά, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις και γενικότερα στο αίσθημα της χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοεικόνας.

Ποια είναι η παρέμβαση; Το πιο σημαντικό μέρος της παρέμβασης είναι η ενημέρωση των εμπλεκομένων για το τι συμβαίνει. Ο έφηβος, οι γονείς του, το σχολείο και όποιοι εμπλέκονται πρέπει να ενημερωθούν και να γίνει μια ψυχοεκπαίδευση για την καλύτερη αντιμετώπιση του εφήβου. Εκεί όπου είναι απαραίτητο μπορεί συμπληρωματικά να προσφερθούν, από ειδικούς με πείρα και γνώσεις στη ΔΕΠ-Υ, συμβουλευτική, ψυχοθεραπεία ή/και φαρμακευτική αγωγή.

Συμπεράσματα • Η ΔΕΠ-Υ είναι μια χρόνια διαταραχή η οποία αφορά όλες τις ηλικίες.
• Στην εφηβεία είναι δυνατό τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ να παρουσιαστούν στους ειδικούς με άλλα πρόσωπα (προβλήματα) και αυτό να κάνει τη διάγνωση πιο δύσκολη.
• Η έγκαιρη, σωστή διάγνωση είναι αναγκαία, για να αποτρέψει τη δημιουργία σοβαρότερων προβλημάτων, όπως σχολικής αποτυχίας, χρόνιου άγχους, κατάθλιψης, αντικοινωνικής συμπεριφοράς, παραπτωματικών πράξεων και αποτυχίας στην επαγγελματική και οικογενειακή αποκατάσταση.
• Έφηβοι με ΔΕΠ-Υ και γνώση του προβλήματός τους έχουν όλες τις δυνατότητες να γίνουν ανεξάρτητοι, λειτουργικοί και επιτυχημένοι ενήλικες.

της Ιουλιέτα Λαούρη, Παιδοψυχίατρος 
www.paidiatros.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου